Uit cijfers van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) blijkt dat het aantal Belgen dat meer dan een jaar thuiszit door een burn-out of depressie in 4 jaar tijd met 40 procent is gestegen. Eind 2021 ging het om 117.452 Belgische werknemers, zelfstandigen en werklozen op een totaal van 485.000 invaliden. Onderzoek van de HR-dienstengroep Liantis toont aan dat 69 procent van de ondervraagde zelfstandigen regelmatig tot zo goed als altijd stress ervaart. Bij de 18- tot 30-jarigen is dat zelfs 89 procent.
Als werknemers door ziekte uitvallen, krijgen ze de eerste maand in principe hun volledig loon uitbetaald door de werkgever. Daarna vallen ze terug op 60 procent van een begrensd brutoloon, betaald door de sociale zekerheid. Werkgevers sluiten daarom vaak een (collectieve) verzekering gewaarborgd inkomen af, waardoor de uitkering oploopt tot maximaal 80 procent van het bruto-inkomen.
Deze verzekeringen voor gewaarborgd inkomen voorzien vaak een waarborgbeperking voor psychische aandoeningen. Van zodra een werknemer arbeidsongeschikt is omwille van een psychische aandoening, wordt de uitkering beperkt in de tijd (meestal tot twee jaar). Sommige verzekeraars sluiten zelfs bepaalde psychische aandoeningen uit van iedere dekking.
Deze courante verzekeringspraktijk werd de afgelopen twee jaar in een geschil tussen een verzekerde en de verzekeraar beslecht door zowel de arbeidsrechtbank als het arbeidshof in hoger beroep.
Een werknemer kwam in 2016 ziek thuis te zitten met een depressie. De persoon had trauma’s overgehouden aan een zware jeugd. Aanvankelijk kon ze functioneren, maar jaren later stortte ze alsnog in. Een psychiatrisch onderzoek bevestigde de diagnose en de deskundige verklaarde de vrouw voor 100 procent arbeidsongeschikt.
De werknemer had via haar werkgever een verzekering gewaarborgd inkomen, maar kreeg na twee jaar ziekte niets meer uitbetaald door de verzekeraar. De verzekeringsovereenkomst gewaarborgd inkomen beperkte de waarborg bij psychische stoornissen in de tijd. De werknemer was het daar niet mee eens en in het arrest van 13 december 2023 besliste het arbeidshof Antwerpen dat een dergelijke waarborgbeperking die geldt voor psychische stoornissen en niet voor andere ziektes of aandoeningen, strijdig is met de antidiscriminatiewet. Het arbeidshof stelde vast dat het onderscheid dat de polis maakte op grond van de psychische gezondheidstoestand van haar verzekerden, niet werd gerechtvaardigd en verklaarde de beperking die was opgenomen in de algemene voorwaarden nietig. Hiermee bevestigde het arbeidshof de eerdere uitspraak van de arbeidsrechtbank Antwerpen, afdeling Mechelen van 11 januari 2022.
Het is mogelijk dat dit arrest belangrijke gevolgen heeft voor de verzekeringssector.
Hoewel waarborgbeperkingen voor psychische aandoeningen vandaag courant zijn in verzekeringen gewaarborgd inkomen en er mogelijk statistische, medische en wetenschappelijke argumenten zijn die een tijdsbeperking voor of zelfs uitsluiting van bepaalde psychische aandoeningen kunnen rechtvaardigen, heeft het arbeidshof van Antwerpen de ingeroepen juridische argumenten ter verdediging van een dergelijke waarborgbeperking verworpen. Het maken van een onderscheid tussen psychische en fysieke aandoeningen in een verzekering gewaarborgd inkomen komt dus meer en meer onder druk te staan door de antidiscriminatiewetgeving.
Binnen Assuralia werd een werkgroep opgericht om zich vanuit de sector verder te beraden.
Verzekeraars zullen aan de slag moeten met de aangehaalde argumenten uit het arrest om te bekijken of er aanpassingen nodig zijn aan hun huidige voorwaarden. Het valt niet uit te sluiten dat er in de nabije toekomst nieuwe rechtszaken zullen worden aangespannen.
